اندر حکایت دیدن فیلم به زبان اصلی ...

[babibell]

تا حالا کسی از خودش پرسیده چرا مردم می‌روند از سیستم پخش خانگی فیلم خارجی می‌خرند؟ خدا وکیلی کسی پرسیده از خودش؟! حالا آدم‌های کوچه و بازار به کنار! از این مدیران سیمای جمهوری اسلامی کسی از خودش پرسیده چرا مردم‌‌ همان فیلمی را که در تلویزیون ایران دوبله شده پخش می‌شود، دوباره می‌روند می‌خرند؟

بگذارید دو دو تا چهار تا کنیم ببینیم عقل سلیم به آدم چه می‌گوید! فیلم دیدن از تلویزیون که بی‌هزینه است یعنی مختصر پول برقی دارد که معادل‌‌ همان هزینه‌ای‌ست که شما اگر تلویزیون ایران را نبینید و دی وی وی ببینید از جیب بنده و شما به جیب وزارت نیرو انتقال مشروع و منقول پیدا می‌کند.

شما البته می‌توانید یک نسخهٔ بدون جرح و تعدیل از‌‌ همان فیلم را با زیرنویس از نزدیک‌ترین دستفروش ده قدمی خانه‌تان به قیمت هزار و پانصد تومان بخرید که کیفیت‌اش صدالبته از نسخه پرده‌ای تلویزیون بهتر است اما قریب به اتفاق می‌روید نسخه خانوادگی دوبله شدهٔ مجوز ارشاددار را به قیمت دو هزار و پانصد تومان از یک مغازهٔ مجوزدار صوتی- تصویری می‌خرید. چرا؟

اینکه نسخهٔ زیرنویس‌دار نمی‌خرید مشخص است چون با دوبله حال می‌کنید و با زیرنویس حال نمی‌کنید و هزار تومان هم تفاوت قیمت‌اش را با رضایت قلبی می‌دهید اما چرا فیلمی را که تلویزیون مجانی و دوبله شده نشان شما داده با دیدن دوبله تازه و پرداخت وجه [آن هم در این بی‌پولی و خالی بودن جیب هر روزه] حرام می‌کنید؟ اسراف نیست؟ بالاخره آن فیلم با پول بنده و شما دوبله و پخش می‌شود، چرا نگاه نمی‌کنید؟ بگویم؟ کسی ناراحت نمی‌شود؟!

فیلم دوبله شده در تلویزیون یعنی فیلم بی‌سر و ته! همه می‌دانیم این قصه را. مدرک دارم! الکی حرف نمی‌زنم:

یک. نماهای لایی بی‌هیچ دلیل موجهی از فیلم حذف می‌شوند. منظور از نماهای لایی، نماهایی‌ست که نماهای اصلی را به هم ربط می‌دهند تا مخاطب تصور نکند که دارد فیلمی درباره جادو و جنبل می‌بیند که آدم‌ها یک دفعه از این ور اتاق پریده‌اند آن ور اتاق. حذف این نما‌ها نه دلیل ممیزی و شرعی و قانونی دارد نه هیچ دلیل دیگری. صرفاً عادت است تا نان بعضی مسئولیت‌ها حلال شود. بدجوری هم حلال می‌شود. به جان شما!

دو. صدای زمینه غایب است یعنی صدایی که در برخی از این فیلم‌ها بالای 20-30 میلیون دلار خرج‌اش شده به بشکنی حذف شده چون فیلم پرده‌ای کنار خیابان که نوار صدا ندارد. خب چرا صداگذاری نمی‌شود؟ چون وقت‌اش نیست. باید سه روزه کار جمع شود. تلویزیون هم که بیشتر از یکی- دو بار این فیلم‌ها را نشان نمی‌دهد. تازه اگر دوبار شد سه‌بار دوباره دوبله‌اش می‌کنیم، مشکلی نیست. شبکه نمایش هم که اغلب ترجیح می‌دهد دوبله‌های شبکه خانگی را پخش کند. پس مشکل حل است!

سه. ترجمه، دل‌بخواهی‌ست. مهم نیست که درست است درست نیست. مهم این است که «مورددار» نباشد که «مورددار» نبودن در شبکه‌های یک، دو، سه، چهار، پنج و هفت با هم متفاوت است. تعجب هم ندارد. بالاخره شبکه‌ها باید تنوع داشته باشند.

چهار. این صدا به این هنرپیشه می‌آید نمی‌آید، این‌ها بحث خارج از تلویزیون است و مال بخش خصوصی‌ست. دقت در ادای کلمات و عمق‌بخشی به حس بازیگر شوخی خوبی‌ست برای خنداندن مسئولان مربوطه. این دوبله یک بودجه محدودی دارد که باید حل شود برود پی کارش. هستی؟ باش! نیستی؟ خوش آمدی!

من چند نسخه دوبله شدهٔ پخش خانگی را همین عید 92 با نسخه‌های اصلی زیرنویس‌دار و نسخه‌های پخش شده از تلویزیون مقایسه کردم و متوجه شدم که دوبله‌های بیرون از تلویزیون گرچه توسط‌‌ همان دوبلورهای شاغل در تلویزیون انجام شده باشند، در عین ممیزی شدن و خانوادگی شدن و خیلی چیزهای دیگر شدن، هم به نسخهٔ اصلی خیلی نزدیک‌ترند هم شوق دیدن به آدم می‌دهند.

ممیزی کلامی هم در این کار‌ها خیلی با ظرافت انجام می‌شود نه به قول آن قسمتِ کلاه قرمزی، برای شوخی، بیل و ماله پرت کنند! عزیز من! پول مردم را چرا گلوله می‌کنی شوت می‌کنی توی شوتینگ؟! نمی‌شود بدون خاک برسر کردن یک فیلم آن را نشان داد؟ آخر این «آلفرد هیچکاک تقدیم می‌کند» را اگر خدابیامرز هیچکاک می‌دید به خوابت نمی‌آمد؟! یعنی تلویزیون ایران در اواخر سال 91، برای صداسازی پایین آمدن دو نفر از پلکان چوبی، باید کفش‌های صدابردار را بردارد روی دیوار آکوستیک بزند؟! من اگر جای شما بودم آب می‌شدم می‌رفتم توی زمین! ولش کنید من که جای شما نیستم پس صلوات بفرستید. به جان شما!

یزدان سلحشور