سینمای مستند | بحث و تبادل نظر

[Saber-j]

«خیلی از مردم فیلم های مستند را کم و بیش فیلم هایی در مورد رخداد های واقعی هستند واقعی به حساب نمی آورند بلکه در عوض فیلم های هالیوودی را که میزان عناصر تخیلی درآن بسیار زیاد واجد چنین خصلتی می دانند.» «راس مک الوی» »»»سینمای مستند دست مایه ی خود را به نحوی عرضه می کند که در آن از تماشاگر خواسته می شود موضوع اثر را نه ساخته و پرداخته ی تخیل این یا آن فرد بلکه در اصل جزیی از واقعیات رخ داده بداند.مستندسازان هستند که تصمیم می گیرند درباره چه موضوعی و چگونه فیلم بسازند؛ آنان البته گاه برخی رویداد ها را بازسازی می کنند و کم و بیش همیشه فیلم هایی را می گیرند ، تدوین و تنظیم می کنند.فیلم های مستند محدود به موضوع خاصی نیستند و از رفتار انسان گرفته تا خلاقیت ها و تاریخ یا جنبه های مختلف علوم و هنر را تحت پوشش قرار می دهند.فیلم مستند ممکن است در مورد مجموعه ای از موضوع های مختلف باشد البته مشروط به این‌که آن چه عرضه می دارد ، واقعی و اطلاع رسان باشد.فیلم سازان هنگام خلق فیلم های مستند گاه عناصری از پیش طراحی شده را به حفظ کند یا حال و هوای تازه و متفاوتی به آن ببخشند.بعضی فیلم سازان از فیلم های قدیمی تر ارشیوی نیز استفاده می کنندو آن ها را همراه فیلم هایی که خود می گیرند به کار می برند.البته در مواقعی کل فیلم آن ها از فیلم هایی که خود گرقته اند تشکیل می شود.مستند سازان خیلی مواقع از گقتار روی فیلم گفت و گو یا میان نوشته یا ترکیبی از آن ها بهره می گیرند و صدای های طبیعی یا موسیقی به فیلم اضافه می کنند. *** چه ویژگی هایی فیلم مستند را از فیلم داستانی متمایز می سازد ؟ ۱.نخست آنکه رویداد های فیلم باید «خارج از صحنه» فیلم برداری شده باشد ؛ یعنی رویداد ها باید فراتر و بیرون از محدوده ی عمل فیلم‌برداری وجود خارجی داشته باشند.اما در فیلم های داستانی خلاف این روند اتفاث می افتد:رویداد ها به طور ویژه برای فیلم برداری شدن طراحی می شوند و جلوی دوربین بر صحنه می روند و بنابراین ماهیت جدا از صحنه ی رویداد های فیلم های مستند نشان می دهد که این رویداد ها موجودیتی غیر نمایشی و مستقل از سینما دارند و همین ویژگی است که فیلم های مستند اعتبار و سنجش می بخشد. ۲.فیلم های مستند بنا به سنت فیلم های غیر داستانی می دانند و به بیان دیگر این گونه فیلم ها باید کاملا از فیلم های داستانی متمایز کرد.جهانی که در فیلم مستند نشان داده می شوند جهانی واقعی است نه خیالی. ۳.اغلب فرض را بر این می گذارند که سازنده ی فیلم مستند صرفا نظاره گیری است که تنها به ضبط عینی رویداد های واقعی می پردازند. »»»در دوران اخیر هر سه از این مفروضات مورد تهدید و تردید جدی فرار گرفته اند.حالا دیگر بدیهی است بگوییم صرف حضور دوربین نیز رویداد هایی که قرار است فیلم برداری شوند تاثیر می گذارد.افزون بر آن ، مستند سازان انواع و اقسام تکنیک ها به کار می گیرند تا فیلم‌شان را بسازند ؛ این طور نیست که فقط دوربین را رو به سوژه تنظیم و روشن کنند.مستند سازان نمی توانند تنها نظاره‌گر باشند و ثبت عینی رویداد ها بپردازند ،‌زیرا آن ها می توانند از لحاظ تکنیکی ، نوع خام فیلم ، چگونگی تدوین نماها به یکدیگر و غیره. تصمیم گیری کنند.همین انتخاب هاست که به یک فیلم مستند تشخصی میدهد که حاصل ذهنیت های شخص سازنده اش است. * به نظر می رسد انتخاب رویداد های مشخص و تاکید بر آن ها از طریق تکنیک های فیلم سازی ، به چشم انداز ویژه ی مستند ساز به رویداد ها یتحت فیلمبرداری خیانت می کندوپس همان چیزی که در سینمای داستانی هالیوود مورد تایید و ستایش منتقدان پیرو نگره ی مولف قرار می گیرد ، این جا و در سینمای مستند امری نکوهیده است. *** اما پرسش این است که فیلم های مستند با چه تعریفی از «عینت» قضاوت می شوند؟ »»»ضرورت ساخت هر فیلم مجموعه ای از انتخاب ها و برش هاست.پس ، اگر اگر تعریف ما از عینیت آن باشد که رویداد ها از چشم انداز ویژه ای دیده نشوند ، عیچ فیلمی کاملا عینی نیست ، و این ملاکی غیر منطقی برای قضاوت در مورد فیلم های مستند است. بحث بر سر این نیست که ایا فیلم های مستند برمبنای انتخاب هایی ساخته شده اند یا خیر ، بلکه بر سر این است که انتخاب های مستند ساز «چگونه» در رویداد ها «دخل و تصرف» صورت داده است.اما از آن جا که هر مستندی در هر حال در رویداد ها دخل و تصرف می کند ، پس شاید بهتر باشد تعبیری خنثی تر به کار گیریم تعبیری مانند «شکل دادن» به رویداد ها.آن ‌گاه می توانیم اصطلاح/تعبیر «دخل و تصرف» را بگذاریم برای مستند هایی که در دسته ی مستند های پرواگاندا / حاوی تبلیغات سیاسی می گنجند ، مستند هایی که روند و روالی را که برای شکل دادن به رویداد ها به کار گرفته اند از تماشاگر پنهان می سازند. »» منبع : کتاب مبانی سینما(ویلیام فیلیپس) ، آشنایی با مبانی و نقد فیلم(وارن باکلند)

[kingnessi]

این مستند سینمایی داستان یه صعود خطرناک و ناممکن رو تعریف میکنه که به شکل عجیبی هیجان انگیزه.

بیست دقیقه پایانی این مستند به تنهایی شایستگی گرفتن جایزه اسکار رو داشت، با اینکه شخصا Minding the Gap رو بهترین مستند سال میدونم ولی Free Solo کاملا شایسته اسکاره و کاری که مستندساز انجام داده تحسین برانگیزه.

علاوه بر هیجان و داستان اصلی مستند ، خیلی خوب به شخصیت اصلی نزدیک میشه و یجورایی ناتوانیش در برقراری ارتباط با آدما که نتیجه کودکی شخصیته رو نشون میده. "الکس" از این کوهنوردی خطرناک به عنوان راه فراری از مردم استفاده میکنه و اینجا نقش دوستش "سانی" به تصویر کشیده میشه و حضورش جلوه انسانی بیشتری به داستان میده.

مستند بیشتر از اونکه در مورد واقعیت اتفاق افتاده و اون حرکت تاریخی بیست دقیقه آخر باشه، در مورد رفتارهای آلکس و نزدیک شدن به تمام جوانب شخصیت اونه که این کارو به بهترین شکل ممکن انجام میده.

وقت بذارین و Free Solo رو تماشا کنید، حتما از دیدنش هیجان زده میشین.

8/10

[kingnessi]

در اولین ساعات بامداد روز 13 مارس سال 1964 ، در مرکز شهر نیویورک فردی اقدام به ت.جاوز به دختری جوان کرده و بعد از مقاوت او، در دو مرحله او را با ضربات متعدد چاقو به قتل میرساند. به دلیل اینکه واقعه قتل در طول سی دقیقه رخ میدهد، انتظار میرود تعدادی از همسایگان (بیش از دویست نفر در دو ساختمان مقابل هم) چیزی دیده باشند یا فریادهای او را شنیده باشند؛ ولی در گزارش پلیس چیزی ثبت نشده. نیویورک تایمز چند روز بعد در مقاله ای جنجالی ادعا میکند 38 نفر از همسایگان، مقتول را دیده و صدای او را شنیده اند ولی هیچکس حرکتی نکرده و حتی به پلیس هم زنگ نزده اند. این اتفاق بلافاصله به یکی از شرم آورترین اتفاقات در تاریخ ایالات متحده تبدیل شد و سالهای سال در محافل روانشناسی و جامعه شناسی مورد بحث قرار گرفته و میگیرد. حالا سوال این مستند این است آیا واقعا 38 نفر شهروند آمریکایی صحنه قتل دختر جوانی را به تماشا نشسته و عکس العملی نشان نداده اند؟ + The Witness مستند خوبی بود. یه مقدار از زندگی مقتول دور شد و ای کاش به اون جنبه هم پرداخته میشد. بخصوص در شرایط حاضر میتونه فیلم تکان دهنده و تاثیرگذاری باشه.

7.5/10

[kingnessi]

خلاصه: "هاتیدزه" یه زن مجرده که به همراه مادر مریضش تنها ساکنین یه روستای دورافتاده ن. هاتیدزه زندگیش رو با فروش عسل میگردونه تا اینکه یه خانواده پرجمعیت و پر سر و صدا به روستا نقل مکان میکنن. همه چیز تغییر میکنه... Honeyland مستند خیلی خوبیه، دقیقا مثل یه درام سینمایی آنتاگونیست داره و یه پروتاگونیست که بیننده باهاش همراه و همدرد میشه. مستند از سبک روایی مستقیم استفاده میکنه و ما دوربین رو حس نمیکنیم (البته از سینما تجربه هم بهره هایی میبره) و به نظرم استفاده از این سبک، هوشمندی سازنده ها رو نشون میده؛ چون در نهایت بیننده رو به این فکر میندازه که واقعا همه این اتفاقات مستند بود یا اینکه فیلمنامه ای در کاره. (فیلمنامه ای در کار نبوده و اتفاقات فیلم کاملا مستنده) از لحاظ فنی هم کار خیلی خوبی انجام شده. از فیلمبرداری فوق العاده ش گرفته تا موسیقی متن همه چی در سطح بالاییه. با همه اینها معتقدم گزینه های بهتری برای حضور توی لیست بهترین فیلم بین المللی اسکار وجود داشت و حق این مستند حضور توی اون لیست نبود، مطمئنا دلایل غیر سینمایی (در این مورد مباحث محیط زیستی) دخیل بود. (Honeyland هم توی بخش مستند بلند و هم توی بخش بهترین فیلم بین الملل کاندید اسکار شد.) این مستند رو تماشا کنید و لذت ببرید.

7.5/10

[kingnessi]

یکی از بهترین مستندهای 2019 شاید در نگاه اول توی این دسته جا نگیره ولی کافیه تماشا کنید تا متوجه بشید با چه گوهری طرفید. + داستان جالبی هم پشت این کنسرت هست. این اجرا معروفترین اجرای گاسپل تاریخه و از پرشورترین اجراهای تاریخ هم هست. در سال 1972 ابتدا عنوان شد که نسخه تصویری پخش خواهد شد، بعد اعلام کردن نوارها آتش گرفته و موجود نیست. اون زمان تئوری مطرح شد که واتیکان جلوی پخش این کنسرت رو گرفته چون نمیخواد قداست آهنگ از بین بره (اون زمان انقدر تقاضا برای این آلبوم زیاد شد که یهو نایاب شد و بعد از اون تا سالها تکثیر نشد.) بین مردم شایعات زیادی وجود داشت، که یکی از اونها این بود که قطعه Amazing Grace صدای آریتا فرنکلین نیست و اتفاقات ماورا طبیعه ای اونجا افتاده و این قطعه معجزه س؛ به همین دلیل سالها پنهان نگه ش داشتن. تا اینکه سال 2007 اعلام شد که 87 دقیقه از اجرا موجوده و قراره منتشر بشه. فرنکلین در سالهای پایانی عمرش دوبار از تهیه کننده ها شکایت کرد و جلوی اکران رو در دو نوبت گرفت (به دلیل عدم رعایت حق مولف)، بعد از مرگش خانواده ش بالاخره راضی شدن و این مستند اکران شد. کیفیت تصویر خارق العاده ست و نماهای مختلفی که ضبط شده به شدت سینمایی و حرفه ایه. این اجرا مطمئنا شمارو سرحال میاره. Amazing Grace دومین مستند خوب سال 2019 بود.

10/10

[kingnessi]

American Murder: The Family Next Door

خلاصه: یک خانواده چهارنفری نرمال و خوشحال به سرعت به سمت تاریکی کشیده میشن وقتی... مشاهده محتوا اسپویلر با دیدن و شنیدن این داستانها آدم دلش تنگ میشه واسه قاتلهای شیطان صفت قدیم. اونایی که با نفرت و دلیل و انگیزه جنایتکارانه آدم میکشن. آدم دلش تنگ میشه واسه قاتلهای با انگیزه که راحت دلت قرص بشه اینا آدم بد ماجران. ولی سالهاست دیگه از این جنایتکارا کمتر میبینیم. الان معلوم نیست طرف با چه انگیزه ای و به چه دلیلی دست به جنایت زده و در مقام قضاوت هم با اینکه میدونیم مجرمه ولی از یه طرف دیگه برچسب شیطان بودن نمیتونیم روش بزنیم. همه چیز جدیدا بهم ریخته، جای درست و غلط عوض شده و با نوع جدیدی از جرم و جنایت روبروییم که به شدت گیج کننده س. دوتا نکته مهم و درست داره این مستند: اول اینکه روایت مدرنی داره. مث مستند های جنایی قدیمی دنبال سرنخ توی کوچه و خیابون نمیگرده و پر از مصاحبه با افراد درگیر ماجرا نیست، بلکه دقیقا مثل دنیای امروز توی فضای مجازی و خصوصی ترین بخش زندگی افراد دنبال سرنخ میگرده. به جرات میشه گفت امروزه مردم بیشتر توی فضای مجازی و تلفن و کامپیوترشون زندگی میکنن تا تو دنیای واقعی و شیوه روایت این مستند دقیقا به همین شکله. هر چی نباشه رسالت مستند نشون دادن واقعیت ها به بیننده ست و امروز واقعیت جامعه ما اینه. دوم اون حرکت آخر فیلم بود و نمایش ابتدای فیلم وقتی همه چیز معلوم شده برای بیننده. ایراد بزرگش هم اینه که توی نیمه دوم اون مساله اجتماعی که در نتیجه وقایع فیلم اتفاق میوفته رو پوشش نداد. سراغ نظر مردم نرفت و خیلی سریع به نتیجه رسید و عنصر غافلگیری رو اونجا از دست داد. مشاهده محتوا اسپویلر میتونست دوباره گولمون بزنه که شنن قاتله و بعد دوباره برگردیم سراغ کریس. البته از معشوقه هم درست استفاده نکرد. در کل مستند خوب و دیدنی شده و حتما ارزش تماشا داره. 7/10

[Saber-j]

«و عنکبوت آمد» == دنیا همیشه آن چیزی نیست که در کارتون ها میبینم که بچه ها با خنده های معصومانه‌شان یک پروانه را تعقیب می کنند.بعضی حقایق به قدری هولناک‌ست که تمام امنیت ذهنی ما را به هم میزنند.پازولینی در سکانس پایانی سالو هشدارش داده بود که چنین اعمال خبیثانه ای از همین ادم هایی سر میزند که روزانه در کوچه و خیابان می بینیم.این موجودات پلید از کره ی دیگری نمی آیند بلکه در همسایگی ما ها سکونت دارند.«و عنکبوت آمد»‌ مستند ــ گـزارشی تکان دهنده از شیطان صفتیست به نام سعید حنـایی که در فاصله مرداد ۷۹ تا فروردین ۸۰ در شهر مشهـد دست به قتل ۱۶ زن بیچـاره و بی پناه میزنـد.سعید حنـایی یک روانی سادیستی‌ست که در بافـت اندیشه های مرتجع دینی جامـعه اش به یک فرزند شیطان مبـدل گشته.محیـط به شدت مذهبی ، بی سوادی ، عقده های شخصی و جنسی ، مادری دیوانه و مریض ذهنی و تاثیرات روانی جنگ موجب شده همچین هیولایی پدید آید و احساس مسئولیتی احمقانه و کاذب در او شکل بگـیرد که زنان بی سرپرست و بی پناه و زجر کشیده و بی ازاری را که برای ماحیتاج زندگی‌شان مجبور به تن فروشی بـوده ان ، اینگـونه سلاخی کنـد.نکتـه ی ترسناک ماجرا نه در شیـوه ی قتل های این هیولاست بلکه در افتخار کردن و توجیـه نمودن این عمل قساوت امیز و شنیع‌‌اش می باشد.سعیـد حنایی و مادرش و همسرش و پسرش و اطرافیانش همگی در دام تعصبات جاهلانه و کورکورانـه مذهبی اسیـر شده اند.خانـواده اش از بیخ و بن دیوانـه اند ، وقـاحت پسرش که عمل پدرش را مقدس می پندارد حالتان را به هم میزند و یا مادر دیوانه و مریـضش که اندکی ناراحتی و پشیمانی از این عمل غیر انسانی و کثیف در دلش جای ندارد.همسـرش که روان پریـش تمام عیار است.این اتفاق در هر نقطه ی دیگری از این کره ی خاکی رقـم خورده بود تمام طایفه و قوم این ظالـم را تحت درمان روانی قـرار میدادند.در کنار ماجرای این شیطان خبیث ، داستان دختـرک بخت برگشته ای هم بررسی می شود که شوهرش او را با کتک و زور وادار به تن فروشی می کرده و دخترک مظلوم به دلیل نبود پدر و مادر و پناهگاهی راهی جز تسلیم شدن نداشته‌ست.اما تلخیه داستان اینجاست که عاقبت و سرگذشت این دخترک بخت پریشان و حنایی حیوان صفت چوبـه دارست و هر دو مجازات می شوند.تصویر بالا هم از پای همین دخترک مفلوک گرفته شده.« و عنکبوت آمد» مستندیست عمیقا تلخ و جان‌کاه و گزنـده که تصاویرش به راحتی از صفحـه ذهنتـان محو نمی شود.

[Saber-j]

the social dilemma 2020

رسانه های اجتماعی بخش اعظمی از زندگی ما رو تصرف کرده و ما روزانه از آن ها استفاده می کنیم اما در واقع ما کسانی نیستیم که از رسانه های اجتماعی استفاده می کنیم ، به نوعی رسانه های اجتماعی هستند که از ما استفاده می کنند(برای تشریح این تئوری باید مستند را مشاهده کرد).این مستند در مورد تصمیم گیری ما در قبال رسانه های اجتماعی‌ست ، اینکه آیا ما به همه رسانه های اجتماعی احتیاج داریم و حتی اگه احتیاج داریم و به آن نیاز داریم ، ما باید هدایت کننده آن ها باشیم نه برخی الگوریتم های نوشته شده توسط مغز های متفکر در دفتر سیلیکون ها.این مستند قرار نیست بگوید تکنولوژی و اینترنت بد و وحشتناک هستند و همه رسانه های اجتماعی باید حذف شوند بلکه بینش مفصل از مدل های تجاری شرکت های کنترل کننده آن ها را ارائه می دهد.مدل های تجاری که تکنولوژی بر پایه ابزار مفید را به یک تکنولوژی فریبنده ، کنترل کننده و اعتیاد اور مبدل کرده اند.مدل های تجاری که برای درگیر کردن کاربر هایش آن ها را با اطلاعات و شایعات دروغین بمباران می کنند.مدل های تجاری که با لایک و فالوور یک محبوبیت جعلی و شکننده برای ما خلق می کنند و ما را از واقعیت های زندگی دور می کنند.

[kingnessi]

خلاصه داستان: خانواده فریدمن یه خانواده معمولی و نسبتا شاد آمریکاییه. هیچ چیز عجیبی وجود نداره تا اینکه یک بسته پستی به آدرس اونها و به نام پدر خانواده ارسال میشه. مهمترین و بهترین نکته فیلم اینه که فضای اولیه خانواده شاد و شنگول رو از دست نمیده و سعی نمیکنه به یکباره تبدیل به یه اثر ترسناک بشه. داستان تا آخر با تمپوی خاصی روایت میشه و سعی میکنه کمی فضای ترسناک ماجرا رو تلطیف کنه و این به نظرم تجربه جالبیه و کار خوبیه که فیلمساز انجام داده. نحوه روایت داستان رو هم دوست داشتم و به نظرم ریتم مناسبی داشت. اما در مورد داستان: از اون ماجراها و از اون فیلمهاییه که همه باید ببینیم و تلنگری هست به همه مون درباره اینکه اونچه که میبینیم و فکر میکنم واقعیت داره، چقدر از حقیقت دوره.(یا دور نیست؟) Capturing the Friedmans مستند خیلی خوبیه که داستانش شاید باعث بشه شاخ دربیارین از دستش ندید.

9/10

پ ن: دوستان تقاضای مستند تکان دهنده داشتن، یکی از اون خوبای قدیمیشو سوا کردم واستون لاکن از قدیم گفتن هر گُلی یه خاری داره، این فیلمم خار داره و خارش هم اینه که زیرنویس فارسی نداره

[kingnessi]

امسال مستندها غوغا بودن، یکی از یکی بهتر و فعلا گل سرسبدشون این فیلمه. D.ick Johnson Is Dead نامه عاشقانه عجیب و غریبی از یک دختر به پدرشه، پدری که کم کم داره محو میشه و به پایان میرسه. دیک جانسون بارها و بارها در طول فیلم خواهد مُرد تا به همه یادآوری کند که پایان بسیار نزدیکتر از آنست که فکرش را میکنید. D.ick Johnson Is Dead یجورایی سینما وریته ست و یجورایی هم نیست، تجربه جدید و فوق العاده ایه که حتما باید دیده بشه. از لحاظ فنی واقعا کار خوبیه و هم تدوینش و هم فیلمبرداریش عالیه. داستانش حرف نداره و شخصیتهای خیلی خوبی داره. ریچارد "دیک" جانسون، یکی از بهترین بازی های امسال رو زندگی کرده امیدوارم برخلاف مراسم سالانه مستند، توی اسکار بتونه حقشو بگیره.

8.5/10

پ ن: زیرنویس فارسی ندارد.